Het vacuüm van de muziekindustrie

Het Nederlandse spreekwoord luidt: ‘Een ezel stoot zich in het gemeen niet tweemaal aan dezelfde steen.’ Waarom lijkt het er op dat dit wel aan het gebeuren is met de muziekindustrie. Heeft de muziekindustrie niks van het Napster-tijdperk opgestoken?

In de zomer van 1999 hebben twee studenten een online muziekdienst opgezet, Napster genaamd. Ze benadrukken destijds dat het geen muzieksite is, maar een platform waar de ene persoon thuis een bestand (voornamelijk muziek) deelt door middel van een zoekbestand via de centrale server van Napster, waarna vervolgens een andere gebruiker, op de gehele wereld, het er weer vanaf halen (download). Voor de leken: dit wordt peer-to-peer genoemd. De muziekindustrie probeert vanaf het begin Napster aan banden te leggen.

Hoewel Napster toendertijd via de juridische weg door de muziekindustrie aan banden is gelegd, is de kans kleiner dat dit ook met nieuwere platformen als Morpheus, Grokster en KaZaA in het begin van 2000 zou gaan gebeuren. In tegenstelling tot Napster hebben deze programma’s namelijk geen gebruik gemaakt van centrale servers waar zoekbestanden op worden opgeslagen. De bestanden blijven op de pc’s van de gebruikers staan. Doch ook deze platformen worden uiteindelijk later door de muziekindustrie aan banden gelegd.

Torrentsites, nieuwsgroepen en ook zogenaamde ‘cyberlockers’ vinden in de eerste helft van het eerste decennium van de 21ste eeuw snel hun weg als alternatief voor Napster en KaZaA. De diverse nieuwere platformen als LimeWire, Soulseeker, RapidShare, Megaupload en UseNet worden snel populair. In die tijd zijn mensen zelfs bereid om allerlei premium-abonnementen aan te schaffen bij dergelijke diensten om reclame-vrij of met meer features van dergelijke diensten gebruik te kunnen maken.

Het Amerikaanse peer-to-peer softwareprogramma Limewire wordt uiteindelijk na tien jaar van het net gehaald. Dat is niet zo lang geleden beslist door een rechter wegens het illegaal kopiëren en het schenden van auteursrechten. Limewire wordt tot dan toe wereldwijd door miljoenen mensen gebruikt om onder andere muziek- en videobestanden te delen.

In dezelfde periode wordt het aanbod van de internet service providers, die meer bandbreedte aanbieden, ook steeds groter en stappen mensen massaal over naar uitgebreidere internetabonnementen.

Een les, die uit de voornoemde periode getrokken kan worden, is dat mensen digitaal content (lees: destijds muziek en later ook foto, video en software) op welke manier dan ook willen afspelen of bekijken op welke plek dan ook. Een andere les, die getrokken kan worden, is dat er op enige manier altijd betaald is voor content. Namelijk via een breedband-abonnement via een ISP, danwel via reclames of premium-diensten van de diverse diensten. De laatste les, die inmiddels ook kan worden getrokken, is dat mensen ‘cyberlockers’ of diensten waar bestanden gedeeld worden heel normaal vinden om muziek met elkaar te kunnen delen, danwel deze diensten als zoekmachines gebruiken om muziek of andere content te vinden.

Met de komst van Music Beta by Google eergisteren en Amazon Cloud enkele weken eerder lijken er twee ‘legale’ cyberlocker-diensten te zijn geboren. Google en Amazon zouden wel eens op grote schaal voor een verandering van de manier van content-exploitatie kunnen zorgen. Daarnaast zouden ze precedent kunnen scheppen ten opzichte van de ‘illegale’ diensten, gezien de kracht die zij met hun gevolg hebben. Als ze daar de kans voor zouden krijgen. Niets is minder waar. De muziekindustrie licenseert beiden diensten niet. Ze eist, naar het verluidt, onmogelijke voorwaarden om dergelijke muziekdiensten ‘business wise levensvatbaar’ te kunnen ‘runnen’. Zoals gewoonlijk komt ‘het vacuüm van de muziekindustrie’ weer eens om de hoek kijken. Nieuwe business-modellen worden van huis uit niet door muziekindustrie gelicenseerd of er worden voorwaarden gesteld die niet ‘doable of sustainable‘ zijn.

Beide diensten zijn inmiddels, ondanks de niet-verkregen benodigde licenties van de rechthebbenden, toch van start gegaan. Dat is op zichzelf niet vreemd te noemen. Immers Google en Amazon zijn qua omzet vele malen groter dan de gehele wereldwijde muziekindustrie en hebben geld genoeg om voorlopig als er rechtzaken volgen het even uit te zingen to nader order. Google is nog wat voorzichtig met een beta-launch, maar op de muziekdienst van Amazon is gewoon auteursrechtelijk materiaal te vinden. Naar het er naar uitziet hanteert Google dezelfde strategie als destijds met YouTube, waarbij ze de gebruikers kenbaar gaan maken dat er geen inbreuk mag worden gemaakt op het auteursrecht. Indien dit toch gebeurt kunnen rechthebbenden zich melden bij YouTube. Iedereen weet hoe dit met YouTube is gelopen, uiteindelijk is het een legale dienst geworden.

De muziekindustrie zou er goed aan doen zich niet aan dezelfde steen te stoten als destijds in het Napster-tijdperk. Als er een moment is wanneer er goede concurrenten voor Apple’s iTunes kunnen onstaan, alsmede legale alternatieven voor de illegale diensten als Rapidshare, Megaupload, Spotnet etc. dan is nu het moment. Gezonde marktwerking in de digitale muziekwereld kan nu echt op diverse fronten gerealiseerd worden … Muziekindustrie: ‘smeed eens het ijzer wanneer het heet is’ luidt het devies. De vraag die de komende tijd zal spelen is: ‘Stoot de muziekindustrie zich tegen dezelfde steen of komt er eindelijk een einde aan het vacuüm van de muziekindustrie?

Lees ook

• Het vacuüm van de muziekindustrie (deel 2)