Column: Fragmentatie van rechtenbeheer helpt niet

🔊 Voorlezen? Klik hier

Geschatte leestijd - 7 minuten

Ik was in mei van het vorige jaar op de International Music Summit in Ibiza. Hier komen mensen uit de Dance-industrie van menig Dance-label en menig artiestenmanagement bij elkaar om zaken binnen de Dance te bespreken. Ik merkte daar het beperkte denken van menig aanwezige. Tijdens de Amsterdam Dance Event in oktober van het vorige jaar, waar ik in een panel zetel had, merkte ik ook het beperkte denken binnen de Dance-industrie.

Ik heb het idee dat sommige zaken (nog) niet opschieten. Daarnaast ben ik verbaasd hoe weinig passie er bestaat binnen de Dance-industrie om verder te ondernemen op het digitale muziekvlak. De kansen zijn groter dan ooit en het lijkt er op dat niet iedereen ze ziet of dat sommigen ze gewoon negeren. Er lijkt een vacuüm te ontstaan in de gevestigde orde. Tijd voor een rechtenbeheermaatschap. Hieronder som ik een aantal voorbeelden op van zaken die ik nog steeds tegen kom.

Territoriale restricties

Exclusieve licentieovereenkomst met territoriale restricties. Dit is mijns inziens een ‘verouderde’ vorm van exploitatie van muziek door licentiepartners in andere territoria dan waar de originele platenmaatschappij of repertoire-eigenaar van origine gevestigd is. Het (exclusieve) recht wordt middels een licentie gegeven om van hun master reproducties te maken die gedistribueerd mogen worden, sublicenties te verschaffen voor het gebruik op fysieke compilaties of sublicenties te verschaffen aan digitale muziekdiensten in een bepaald territorium. Meestal wanneer er een substantieel voorschot op de toekomstige licentieinkomsten uit het territorium wordt geboden door de desbetreffende licentienemer, hetgeen natuurlijk aantrekkelijk is in deze zware moeilijke economische tijden.

Blijkbaar worden deze ‘verouderde’ licentieovereenkomsten nog steeds gesloten of gelden er nog steeds ‘verouderde’ overeenkomsten voor bepaald repertoire. Daarnaast wordt de licentieperiode steeds verlengd zonder dat er gekeken wordt naar de inhoud van de overeenkomst of deze nog wel up-to-date is. Gevolg is dat nog steeds repertoire in de diverse download stores niet beschikbaar is of dat de exploitant van een betreffende download store uit een territorium wordt verzocht de muziek te verwijderen.

Uitsluiting download stores

Met verbazing hoor ik managers van ‘platenmaatschappijen’ het volgende zeggen ‘deze track is alleen in iTunes op Beatport te verkrijgen’ of nog mooier ‘onze muziek verkopen we alleen via onze eigen site, we doen niet aan digitale exploitatie via derden’. Zie hieronder in een diagrammetje hoe een en ander zich uit als je kijkt naar het ‘long tail’ principe. Het gele stuk wordt uitgesloten door partijen. Feitelijk levert dit gele stuk net zo veel op als alleen leveren aan paar goed verkopende platforms in het rode vlak.

Ik vind het overigens bizar om te merken dat voorheen in de jaren ‘80 en ‘90 de platenmaatschappijen perse wilden dat hun vinyl en CD’s in alle winkels in Nederland verkrijgbaar waren. Al was het maar 1 exemplaar een klein dorp, dat nu dezelfde platenmaatschappij download stores en daarmee mogelijke betalende klanten discrimineren of negeren.

---

---

Geen promotionele activiteiten

Het is daarnaast schrijnend om te constateren hoe weinig er samengewerkt wordt met download stores. Van de 700 platenlabels maken er bij Dance-Tunes maar enkelen gebruik van de promotiemogelijkheden. Dit terwijl het bereik van Dance-Tunes enkele miljoenen bezoekers per jaar is.

Bij ID&T, Q-dance en Sensation merkte ik nog steeds weerstand tegen het on demand beschikbaar stellen van podcasts. Dit terwijl het bereik van de diverse platforms enkele miljoenen bezoekers betreft. Je kunt vaststellen dat artiesten en muziek eigenlijk nog nauwelijks digitaal goed worden gepromoot.

Eindgebruiker

Ondertussen kijkend naar het bovenstaande denkt de eindgebruiker, die meer dan bereid is te betalen (zie hier een presentatie waar dat uit blijkt), dan ga ik maar weer naar een platform waar ik wel in 3-clicks mijn muziek kan vinden. Schrijnend om te merken dat ik dagelijks met managers van diverse platenmaatschappijen, muziekuitgeverijen en/of artiestenbureaus eindeloze discussies heb over het bovenstaande. Het internet werkt anders, zo is wel duidelijk. De eindgebruiker bepaald en men zal toch naar hem of haar moeten gaan luisteren wil men in de toekomst kunnen overleven.

Al meer dan 11 jaar willen eindgebruikers of beter gezegd muziekliefhebbers hun muziek digitaal gebruiken. Dat begon met Napster, toen Kazaa, daarna de verschillende bittorrent- en ftp- diensten zoals Lime Wire, Rapidshare en Megaupload om een paar te noemen. Het is voor mij duidelijk dat in de digitale wereld er al 11 jaar lang op enige manier voor muziek betaald wordt en dat content-eigenaren al 11 jaar mogelijke inkomsten mislopen. Contenteigenaren zijn gewoonweg niet in staat anders te denken dan het pay-per-copy model waar zij vandaan komen.

Het is eigenlijk heel simpel waar de inkomsten vandaan komen. Dat begint bij de internet service provider die een abonnementtarief heeft, tot de advertenties die getoond worden op de pagina’s van de zogenaamde illegale diensten, tot de ‘premium’ abonnementen die door de illegale of legale diensten worden aangeboden. Hele geldstromen zitten hier al meer dan 11 jaar lang in verwerkt.

Fragmentatie

Wat niet helpt is de fragmentatie van alle rechten. De master wordt geëxploiteerd door de ‘platenmaatschappij’, het auteursrecht door de ‘muziekuitgeverij’, het naburige recht door de ‘fonogrammenproducent’, de boekingen door een boekingskantoor en ‘merchandising en/of endorsement’ door de manager, kortom de belangen zitten te veel verspreid.

Zo hebben een ‘platenmaatschappij of muziekuitgever’ bijvoorbeeld geen baat bij het feit dat een artiest misschien wel zijn muziek gratis weggeeft om bijvoorbeeld twee keer de Heineken Music Hall of AHOY uit te verkopen.

Rechtenbeheer

Het grote probleem ligt bij alle partijen, die vanuit de verouderde incassostructuren denken en opereren. Men denkt niet na over een nieuw businessmodel. De ‘territoriale restricties’ problematiek waar ik over schreef is daar een duidelijk voorbeeld van.

Het is dan ook geen wonder dat sommige Dance-labels in Nederland op sterven na dood zijn. De reden: een chronisch gebrek aan lef. Niemand wil de ‘first mover‘ zijn. Waar het de Dance-labels aan ontbreekt, is de moed het roer om te gooien. Het huis staat in brand, het springkussen dat ‘om denken naar een ander businessmodel’ heet, ligt voor de deur. Men durft simpelweg de sprong niet te wagen – zelfs niet gezamenlijk. Liever blijft men in de vuurzee zitten met een natte doek op het hoofd waarop met grote letters ‘minimum vergoeding en alleen verkopen in de Benelux’ staat, zo lijkt het wel.

Een en ander roept op om kritisch na te denken over de huidige businessmodellen binnen de Dance-industrie. Mijn devies: zet samen met alle partijen (lees: platenmaatschappij, muziekuitgever, manager etc etc) die betrokken zijn bij een artiest een rechtenbeheermaatschap op. Deze rechtenbeheermaatschap vertegenwoordigt alle rechten. Binnen deze rechtenbeheermaatschap worden alle takken van sport betreffende de exploitatie van rechten van een artiest vertegenwoordigd. Aan het eind van elk boekjaar zal de rechtenbeheermaatschap de balans opmaken uit de exploitatie van alle rechten. De winst wordt verdeeld op basis van de gemaakte afspraken tussen de partijen.

Door de rechtenbeheermaatschap wordt het eenvoudiger om nieuw soortige overeenkomsten te sluiten. Er is een gezamenlijk belang. Dit is hard nodig in het digitale tijdperk, immers al meer dan 11 jaar glijden de inkomsten onder de contenteigenaren weg . Feitelijk gezien wordt er al meer dan 11 jaar op een of andere manier betaald voor digitale muziek door middel van internetabonnementen of ‘freemium’ of ‘premium’ diensten bij de ‘illegale’ platforms. Deze inkomsten komen alleen niet bij de juiste rechthebbenden terecht.

Business-modellen waar door een dergelijke ‘rechtenbeheermaatschap’ naar gekeken dient te worden;

• Freemium
• Pay per use
• All you can eat
• Internet Service Providers subscription

Het spreekt voor zich dat ik natuurlijk graag van gedachten wissel over deze column. Laat een reactie achter op mijn blog of twitter via @denisdoeland. Daarnaast denk mee over nieuwe business-modellen en laat jouw inzicht hier achter.

Gerelateerde artikelen:

• Businessmodel muziekindustrie verandert op termijn, dat staat vast!
• Artiest 2.0: is er licht aan het einde van de tunnel? (deel 1)
• Artiest 2.0: is er licht aan het einde van de tunnel? (deel 2)
• Artiest 2.0: is er licht aan het einde van de tunnel? (deel 3)

Lees ook: 10 jaar dance-industrie in de digitale wereld (100 artikelen)

---

Meer inspiratie

200+ artikelen over media en digitalisering

Bekijk ook

En kijk ook

---

Vind je het tof wat je gelezen hebt en zou je de redactie willen ondersteunen. Ja?

Voor 2,99 Euro in de maand help je ons al!

(Je kunt de maandelijkse betaling op elk gewenst moment stopzetten.)

Jouw donatie wordt zeer gewaardeerd!

---

Kijk ook naar Trends In Business

---

>> Meer over het optimaliseren van jouw Digitaal Vermogen lezen? Download de digitale bundel van drie boeken ter waarde van 75.- Euro. Tijdelijk helemaal voor niets! Download ze hier …

>> Masterclass of workshop digitale transformatie boeken? Kijk dan hier …

>> Kijk ook naar Trends In Business met de aflevering over digitale transformatie

---

Bekijk alle afleveringen van Live On Stage

Bekijk ook

Check ook