Column: Heeft de dance-industrie vinyl van uitsterven gered?
Mijn tweewekelijkse gastcolumn* voor This Is Our House. Onlangs berichtte de Telegraaf: Meer vinyl dan downloads. De kop suggereert dat het analoge tijdperk nog lang niet voorbij is. Tijd om een en ander uiteen te zetten en een duidelijk beeld te scheppen.
Vinyl ironie
De zwarte schijf werd achterhaald door de zilveren schijf, cd genaamd. Die op zijn beurt weer werd ingehaald door een digitaal bestand dat via iTunes of andere muziekdiensten werd verkocht of illegaal gedownload. Dat op zijn beurt nu is ingehaald door streaming muziekdiensten als Spotify of Soundcloud. Toch, als het aan de media ligt, is vinyl weer in, terwijl mensen liever streamen dan downloaden.
Er kleeft ironie aan vinyl. De dance-industrie reanimeerde de drager in de jaren 90, terwijl de rest van de muziekindustrie toekeek hoe hij langzaam dood lag te gaan. De lancering van de cd in 1982 deed het succes van vinyl afnemen. Maar vinyl verdween nooit helemaal. In de jaren 90 bleven danceliefhebbers en dj’s vinyl kopen, en in 2005 ontstond er opnieuw interesse in vinyl. Vooral de liefhebbers van indiebandjes waren destijds verantwoordelijk voor de toename in verkoop. Later volgden heruitgaven van de grote artiesten en bands die bijdroegen aan de verdere groei van vinyl.
Vinyl wat?
Velen die deze post lezen zullen waarschijnlijk denken: vinyl, wat is dat? Wikipedia beschrijft het als een platte schijf waar aan beide kanten (zelden aan één kant) een spiraalvormige groef is geperst die van de rand naar het midden loopt en waarin geluidsinformatie is opgeslagen.
De groef wordt uitgelezen door een naald die de ronddraaiende plaat aftast en aldus het geluid hoorbaar gemaakt. De groef is een cirkelvormige spiraal, dus het gat van de plaat moet exact in het midden van de schijf zitten. Onderstaand filmpje maakt duidelijk dat je met vinyl in mijn tijd als dj mee deed tijdens grote feesten als Thunderdome of Global Hardcore Nation.
Vinyl in de lift
Afgelopen dagen ontstond in het Verenigd Koninkrijk een vergelijking tussen het digitale bestand en de zwarte schijf. Zo zouden volgens de Entertainment Retailers Association in de laatste week van november 295.000 digitale albums als download zijn verkocht en 120.000 langspelers als vinylschijf.
Terwijl het anno 2016 juist slecht gaat met de cd- en download-verkoop zit de markt voor vinyl in de lift. In 2015 zijn er binnen Nederland naar schatting 650.000 platen verkocht. Bijna het dubbele van het jaar ervoor. Het was goed voor een omzet van 9 miljoen euro. Dit berekende eerder dit jaar de NVPI, de brancheorganisatie voor de Nederlandse entertainmentindustrie.
Vinyl door digitaal
Het streamen van muziek stimuleert de verkoop van vinyl. Dat zou een onderzoek volgens de BBC suggereren. In de poll van onderzoeksbureau ICM gaf de helft van de consumenten aan dat ze eerst online hadden geluisterd voordat ze een plaat gingen kopen.
Dit gedrag kwam meer voor bij gebruikers van diensten als Soundcloud en YouTube, wat volgens de onderzoekers er op wijst hoe gratis muziekgebruik de verkoop van fysieke exemplaren kan aanjagen. Dit bleek al eerder uit berichtgeving van Entertainment Business.
Sommige ondervraagden gaven aan vinyl te kopen omdat het belangrijk is om artiesten financieel te ondersteunen. Dat sluit weer aan bij de statistiek dat 48 procent van de participanten in het onderzoek die de afgelopen maand vinyl kochten, toegaven dat ze het gekochte vinyl nog moesten afspelen. 7 procent zou zelfs helemaal geen platenspeler bezitten.
Vinylverkoop in perspectief
Met de continue berichtgeving over de groei van vinyl als drager voor muziek ontstaat bijna het sentiment dat het op termijn wel gedaan zou kunnen zijn met downloads. En dat alleen vinyl en streaming overblijven als dragers. Maar laten we dat even in perspectief zetten. De omzet uit streaming is voor de Nederlandse muziekindustrie in 2015 met meer dan 38 procent gestegen tot 61,3 miljoen euro. Daarmee zetten muziekmaatschappijen al bijna net zoveel om met streaming als met cd’s en vinyl.
Waar de omzet voor de Nederlandse muziekindustrie in 2012 bij download-verkopen lag, komt in 2015 de omzet uit fysieke mediadragers zoals cd’s en vinyl. De omzet uit downloads daalde in 2015 ten opzichte van 2014 met 23,3 procent en bedraagt 10,7 miljoen euro. Opvallend is dat de omzet van fysieke dragers wel steeg ten opzichte van 2014, met 2,3 procent. De reden is de opleving in de verkoop van vinyl, zo stelt de NVPI. Inmiddels zou 14 procent van de omzet van fysieke dragers uit vinyl komen.
Vinyl van uitsterven gered
De Nederlandse muziekindustrie heeft in de eerste helft van 2016 meer omzet uit streamingdiensten als Spotify en Apple Music binnengehaald dan uit de verkoop van fysieke dragers. De omzet uit fysieke media stijgt wel licht. Wederom dankzij vinyl. De totale omzet van de Nederlandse muziekmarkt steeg met 23,2 procent tot 72,3 miljoen euro. De NVPI verwacht dat de groei in de tweede helft van 2016 aanhoudt.
Als de groei voor vinyl ook doorzet in het tweede halfjaar van 2016, kun je onomwonden stellen dat vinyl voorlopig van uitsterven is gered. Stond de dance-industrie aan de basis van het voorkomen van het uitsterven van de zwarte schijf?
* Dit is een bewerkte versie van de column voor This Is Our House.
Meer over
(advertentie)
WAAROM DJ’S, EVENEMENTEN EN FESTIVALS MOETEN VERANDEREN?
→ Download hier het eBook (Nederlandse versie)
→ Download here the eBook (English version)
Deels. In de jaren negentig hadden vinylwinkels een business door de dance en dat heeft een aantal winkels voor faillissement behoed. Mijn indruk is dat slechts een minderheid van de dj’s nu nog vinyl gebruikt. Vinyl is nu meer het terrein van ‘echte’ muziekliefhebbers, over een breed genre.
Dit is op DDMCA herblogd.