Column: Fans, trends en vragen

Geschatte leestijd - 5 minuten

Mijn tweewekelijkse gastcolumn* voor This Is Our House. een tijd geleden dook ik in het groeimodel van artiesten en het voorspellende karakter dat dit model kan vertonen.

Trends signaleren is fascinerend. Het voorspellen van trends al helemaal. Laat staan het constateren en ontdekken van mogelijke verbanden. Een veel voorkomende stelling in de dance-industrie is deze: Muzikanten en producers bepalen de nieuwe sounds, maar fans bepalen de nieuwe trends. Is Facebook de voorspeller van trends aan het worden? Wanneer dit het geval is, leidt dat weer tot nieuwe vragen. Weet een dj nog te innoveren op zijn hoogtepunt? Wanneer is de afbouw van zijn carrière in gang gezet? Hoe lang kan een dj zijn piek rekken?

Theorie

Het boek Diffusion of Innovations van Everett Rogers, oorspronkelijk verschenen in 1962, beschrijft de verspreiding van een innovatie, een nieuw product of idee binnen een groep. De theorie wordt vooral toegepast in de marketingwereld. In het model van Rogers valt de levenscyclus van een product of merk uiteen in diverse stadia; die vallen samen met het tempo waarin verschillende groepen een nieuw product of idee accepteren. Gevisualiseerd via een grafiek levert dat een klokcurve op.

De acceptatie van nieuwe producten valt uiteen in een vijftal groepen: innovators, early adopters, early majority, late majority en laggards. Klanten die als innovators worden aangeduid kopen nieuw gelanceerde producten; early adopters zijn volgers van de innovators. Laggards haken als laatste aan, lang nadat het nieuwe product of idee door de meerderheid is geaccepteerd.

Levenscyclus

Op basis van de theorie mag worden aangenomen dat maximaal 2,5 procent van de totale doelgroep innovatief gedrag vertoont (innovators). Het segment van de early adopters wordt geschat op 13,5 procent van de doelgroep. De communicatie-overdracht van de innovators naar de early adopters is bepalend voor het toekomstige succes van een product, Die ‘sprong’ van innovators naar early adopters wordt ook wel chasm of kloof genoemd. In het hoofdstuk ‘The Tipping Point als gids’ in vanAnaloognaarDigitaal.nu wordt dieper op dit model ingegaan.

In de communicatie naar de markt kunnen de innovators worden ingezet als middel om de groei van een product te stimuleren. Deze toepassing wordt testimonial genoemd. De meerderheid van de doelgroep omvat 68 procent (early en late majority). De resterende 16 procent van de doelgroep wordt de laggards genoemd; de achterblijvers.

Fasen

Op basis van de bovengenoemde percentages is de levenscyclus van een product te verdelen in vier fasen:

De introductiefase: de lancering van het nieuwe product op de markt vraagt van het management aandacht voor de kwaliteit van het product (uitbannen van kinderziekten) en het communiceren van het product met de innovators: wat is er nieuw aan, wat is er beter aan.
De groeifase: de verankering van het product in de markt vraagt intensieve communicatie met de early adopters (testimonial) en kwantitatieve distributie (het moet eenvoudig verkrijgbaar zijn).
De piekfase: de meerderheid koopt het product, de distributie wordt kwalitatief geordend (geoptimaliseerd) en het prijsbeleid wordt belangrijk om de penetratie op peil te houden en, waar mogelijk, verder te bevorderen .
De plateaufase: het product ondervindt concurrentie van me too-kopieën, de laggards en de loyalisten (dat kunnen zowel innovators als early adopters of early en late majority zijn) kopen het product. Marginale verbeteringen aan het product, samen met gericht prijsbeleid, houden het product zo lang mogelijk in de markt. Tot het moment waarop verlies wordt geleden zorgt het product voor cashflow waarmee nieuwe producten kunnen worden gefinancierd.

Digitaal

De digitale levenscyclus van een dj voegt zich naar de theorie van Rogers. De fasen in de cyclus zijn als volgt te duiden: introductie, groei, piek, plateau en neergang. Het is interessant om de theorie toe te passen op een dj als David Guetta. Als diens loopbaan zich volgens de levenscyclus van een product voltrekt, is te voorspellen hoe die zich de komende jaren zal ontwikkelen. Het fangedrag op Guetta’s Faceboek-pagina geeft een indicatie.

Elke dj die zich in het ecosysteem van internet begeeft, doorloopt de verschillende fasen van de cyclus. De snelheid waarmee de dj door de cyclus reist, is afhankelijk van onder meer de manier waarop hij in staat is verbinding te maken en te behouden met zijn fans, dan wel om nieuwe fans te werven.

Piekfase voorbij

Nu naar de cijfers van David Guetta op Facebook. Diens pagina telt anno nu (najaar 2016) ruim 55 miljoen fans. Guetta’s bereik op kanalen als Instagram, Twitter en YouTube groeit nog steeds. Tezamen hebben deze kanalen 39,5 miljoen volgers en subscribers.

Wanneer je kijkt naar bijna vijf jaar sociale media-data met betrekking tot David Guetta, dan zie je het klokmodel ontstaan. Op Facebook is voor de dj de piekfase reeds voorbij. Vanaf maart 2015 begint zelfs een lichte daling in te zetten. De laatste anderhalf jaar staat de groeicurve van de Fransman op negatief, de trend is neerwaarts. Zijn reservoir fans neemt af, er ontstaat mogelijk een groep achterblijvers. Vooralsnog zijn het loyalisten.

Artiesten (en hun producten) met staying power handhaven zich na de piek op een hoog niveau, het plateau. Dat ligt doorgaans iets onder het piekniveau, omdat de piek voor een deel wordt gevormd door nieuwsgierige maar niet wezenlijk geïnteresseerde meelopers die weer snel afhaken.

Wellicht boeit de conclusie van dit artikel de Franse dj helemaal niets. Immers, volgens de lijst van Forbes is hij dit jaar goed voor 28 miljoen dollar. De afgelopen vijf jaar verdiende hij volgens het zakenblad 138,5 miljoen dollar. Niettemin kun je in het laatste jaar een daling van 25 procent zien: Guetta was het jaar daarvoor nog goed voor 37 miljoen dollar.

Verdere vragen

Een veelgehoord adagium is: Je hebt kennis van zaken als je het juiste antwoord weet en je bent intelligent als je de juiste vraag stelt. Voor David Guetta staat vast dat de groei van het aantal fans op Facebook de laatste anderhalf jaar afneemt. Ook staat vast dat de Fransman in dezelfde periode volgens Forbes minder heeft verdiend dan de jaren daarvoor.

Vooralsnog heb ik geen waardeoordeel. Echter, deze trends suggereren dat David Guetta zijn beste tijd misschien heeft gehad en de afbouw van zijn carrière is ingezet. Het roept – meer dan boeiende – vragen op als: is er een verschuiving binnen de social media kanalen aan de orde? Kun je die ontdekken via de kanalen van dj’s? Voor mij geldt: Fans creëren trends die leiden tot vragen. De antwoorden op die vragen volgen naar verloop van tijd. Wordt vervolgd.

* Dit is een bewerkte versie van de gastcolumn voor This Is Our House. Met dank aan Alfred Bos voor de redactie.