Afgelopen dagen staan nieuwssites en blogs vol met nieuws over de breuk tussen Martin Garrix en zijn platenlabel Spinnin’ Records en management Music All Stars. Dat op een dergelijke manier van samenwerken spanning in de relatie tussen partijen gaat ontstaan, staat al enige tijd vast. Hoe kan de samenwerking tussen Martin Garrix, Spinnin’ Records en Music All Stars wel werken?

Rechtenhuis

Nog niet zo lang geleden domineerden muziekmaatschappijen en muziekuitgevers de wereld van muziek. Artiesten hadden die organisaties nodig voor hun bereik en financiering. Die tijd is voorbij. De kracht van eigen gepubliceerde content is groter dan menigeen denkt. Zelfgepubliceerde content kan de springplank zijn voor een carrière van een artiest. Het creëren van een fanbase is de hoofdzaak, belangrijker nog dan het ten gelde maken van de eigen content. Binnen de muziekindustrie is het tot op de dag van vandaag onduidelijk wie precies verantwoordelijk is voor, of moet investeren in, de internetstrategie van de artiest. Alle partijen (boekingskantoren, muziekmaatschappijen, muziekuitgeverijen en dergelijke) wijzen naar elkaar, zonder dat daadwerkelijk iets gebeurt. Hoe ziet het nieuwe businessmodel voor een dj eruit?

• Zet een ‘rechtenhuis’ op. Onder een rechtenhuis verstaan we een organisatievorm (BV of stichting) die alle aanspraken heeft op het intellectuele eigendom van een dj en beheert en exploiteert. Met behulp van zo’n rechtenhuis wordt het eenvoudiger om overeenkomsten te sluiten met organisatie in de muziekindustrie (muziekmaatschappij, muziekuitgever, boekingskantoor en dergelijke). De inzet en het beheer van het internetecosysteem van de dj wordt daarmee vereenvoudigd.
• Het rechtenhuis is verantwoordelijk voor de exploitatie van de rechten van een dj. Aan het eind van elk boekjaar zal de organisatie de balans opmaken uit de exploitatie van alle rechten. De winst en het behaalde dividend wordt verdeeld op basis van de afspraken tussen de partijen waar overeenkomsten mee zijn gesloten. Dat kan een manager zijn, een muziekmaatschappij of muziekuitgever in de rol van investeerder.

Geen defensieve vorm

Een rechtenhuis is een echte ‘360-graden samenwerking’. Binnen het verbond geldt immers een gezamenlijk belang. Bovendien heb je dan geen defensieve vorm van samenwerking, wat vroeger het geval was. Voorheen werkten artiesten en muziekmaatschappijen samen, maar muziekmaatschappijen verkregen dan alle rechten om toch iets te verdienen wanneer de muziekverkopen achterblijven. Zo werd de kernactiviteit van de muziekmaatschappij bewaakt en konden investeringen worden terugverdiend.

De nieuwe 360-graden samenwerking is momenteel de juridische uitkomst voor de verschuivingen die onder invloed van het internet zijn ontstaan in de muziekindustrie. Dankzij dalende inkomsten uit cd-verkopen en pay-per-downloads moet je als dj op zoek gaan naar een nieuwe verdienmodellen binnen het businessmodel. Daarnaast moet de waardepropositie in plaats van de verdienmodellen centraal staan. Bovendien zien dj’s dat de manier waarop zij hun fans kunnen bereiken, dankzij het internet, nauwelijks meer beperkingen kent. Ze willen daarom inspelen op de veranderingen in de muziekindustrie.

Scheidslijnen vervagen

De scheidslijnen in de muziekindustrie vervagen en muziekbedrijven begeven zich in toenemende mate op elkanders terrein. De muziekmaatschappij is haar monopoliepositie kwijt. Het boekingskantoor begint zich daarentegen dominant te gedragen, omdat de meeste inkomsten uit ‘live’ optredens komen. Toch laat de invulling van een 360-graden overeenkomst door muziekmaatschappijen nog altijd te wensen over. Dat komt simpelweg doordat muziekmaatschappijen, en veel boekingskantoren, vaak niet in staat zijn alle rechten optimaal te exploiteren en samen te werken met andere rechthebbenden. Het uitbrengen van muziek (wat een verdienmodel is en niet de waardepropositie) is nu eenmaal de kernactiviteit van een dj en heeft de hoogste prioriteit.

Fanrelatie

Fans willen dichtbij een dj staan. Zij willen zelf bepalen of, en hoeveel, zij betalen voor muziek, een optreden of merchandise. Van wie zijn nu eigenlijk de fans van een dj? Niet van de muziekmaatschappij, het boekingskantoor of het management en niet van Facebook. Van de dj uiteraard. De connectie met de fan is het enige concrete bezit van een dj.

Hoewel de dj vandaag de dag over meer gegevens van (mogelijke) fans of volgers kan beschikken dan ooit tevoren, wordt het overgrote deel van deze gegevens niet opgeslagen en niet op waarde geschat. Hij mist hierdoor kansen op het vergroten van zijn of haar bereik. En niet te vergeten het directe contact met de fan. Tevens vergeet hij zo misschien wel het allerbelangrijkste, namelijk de geldwaarde die deze fans vertegenwoordigen. De fanbase vertegenwoordigt immers een financiële waarde en kan worden toegevoegd aan de financiële balans. Letterlijk een nieuw paradigma.

Bij het verzamelen van gegevens dien je alleen de data te verzamelen die daadwerkelijk relevante kennis en een transactie oplevert. Alleen dan kan de data als geldwaarde worden bijgeschreven op de financiële balans. Vaak gaat het om gegevens die al aanwezig zijn, maar waarbij hij en zijn management nog niet bedacht hebben hoe ze deze informatie gaan exploiteren. De hedendaagse dj verzamelt immers zonder het te beseffen een enorme database aan fans, gebaseerd op de eigen e-maildatabase, vrienden op Facebook en volgers en fans op allerlei andere kanalen.

Hij kan direct een relatie met fans en volgers aangaan, die vervolgens weer kunnen worden ingezet om nieuwe connecties te werven. Dat helpt weer bij het het verspreiden van berichten over concerten of optredens, merchandise en muziek. De connecties bieden endorsement- en sponsormogelijkheden vanwege alle verbanden die uit de database gehaald kunnen worden. De volledige doelgroep is in kaart gebracht. Deze informatie kan worden ingezet bij gesprekken met mogelijke exploitanten om zo tot een financiële overeenkomst te komen.

Bindmiddel

Het bindmiddel voor fans is muziek, het verhaal en de persoonlijkheid van de dj. Feitelijk is een dj met zijn of haar muziek zelf het intellectueel eigendom. Hij of zij maakt de connectie met fans wat vervolgens de gegevens oplevert die je ten gelde kan maken. Binnen een goede 360-graden samenwerking is de manager de zakenpartner en gaat hij uit van een businessmodel waarbij sprake is van full rights management, waarbij de dj wordt gezien als een merk.

Alle rechten van de dj, portretrechten, merkrechten, naburige rechten, auteursrechten en overige rechten worden door de manager gebruikt bij onderhandelingen. Deze rechten zijn onderdeel van een rechtenhuis dat door het management wordt beheerd. Vanuit deze rechtenhuis-constructie kun je per gebied de rechten licenseren aan een betreffende exploitant die het beste is op zijn of haar gebied. Muziekmaatschappijen, muziekuitgeverijen, boekingskantoren, evenementenorganisatoren, sponsorwervers en merchandisers zijn zo dienstverleners geworden.

Verdienmodellen

De belangrijkste verdienmodellen binnen het nieuwe businessmodel voor een dj zijn:

• Licenties op content (Radio, TV, Internet, IPTV, SVOD, TVOD, AVOD, VOD, muziekdiensten, videodiensten)
• Ticketverkoop (Optredens)
• Merchandiseverkoop
• Mediawaarde (Advertenties, Sponsoring, Endorsement, Merkintegraties)

Natuurlijk kun je nog vele aanvullende verdienmodellen bedenken. Ter inspiratie, op het blog van de Future of Music Coalition worden hier enkele voorbeelden van gegeven. Toch dient een kanttekening gemaakt te worden in de zin dat zij vooral uitgaan hoe geldstromen lopen in plaats van goed te definiëren wat exact de verdienmodellen zijn.

Tot slot

De ervaring leert dat innovaties binnen de entertainmentwereld, met name in de muziek, zeer langzaam gaan. Dit komt onder andere doordat challengers altijd afhankelijk zijn van de gevestigde partijen. Tekenend is het feit dat niet of nauwelijks gesproken wordt over het opnieuw evalueren van content of de levensvatbaarheid van het huidige businessmodel. Hetgeen ook lijkt te zijn gebeurd in de relatie tussen Martin Garrix en Spinnin’ Records. Laat dit nu een mooie case zijn om de volgende fase van de muziekindustrie in te gaan. 

* Dit is een passage uit de nieuwe uitgave ‘EDM en de Digitale Wereld – Waarom dj’s, evenementen en festivals moeten veranderen’.

Check ook

Achtergrond: Netwerken Spinnin’ Records opnieuw bekeken

Meer over

• Martin Garrix
• Spinnin’ Records

(advertentie)